بررسی انتقادی موافقان فرا تجدد در ایران

Authors

  • مهدی رحیمی پژوهشگر علوم سیاسی
Abstract:

پست‌مدرنیسم بیشتر به عنوان یک مکتب فکری و شکلی از اندیشه که نقدی فلسفی بر کلان روایت‌ها دارد، در جامعه علمی شناخته می شود. بنابراین تعبیر ما از این مقوله، همانند نظرفردریک‌ جیمسون‌ است که از پست‌مدرنیسم به منزلة یک «گفتمان نظری» یاد می‌کند. حال این جریان که جایگاهی جدی در سیر تاریخی تفکر غرب یافته، همچون بسیاری دیگر از جریان‌های فکری به ایران راه یافته به‌طوری ‌که امروزه کنکاش در مسائل پست‌مدرنیسم یکی از جریان‌های مهم اندیشگانی در ایران معاصر محسوب می‌شود. بر این اساس جریان‌شناسی موافقان حضور پست‌مدرنیسم در ایران و پیامدهای حاصل از آن، موضوع اصلی مقاله حاضر را تشکیل می‌دهد. در این خصوص ابتدا دیدگاه‌های موافق و شاخصه‌های منتسب به این جریان بررسی شده، سپس پیامدهای ناشی از این حضور همچون سنت انگاری پست مدرنیستی، حاکم شدن منطق نسبیت باوری، حفظ و نفی وضع موجود، رشد نیهیلیسم و شوق پُرسش و اندیشیدن بیان می‌شود. مقاله حاضر با بررسی میزان و چگونگی حضور پست‌مدرنیسم در ایران و کاوش پایه‌های فکری موافقان آن، در پی یافتن پاسخ به این پرسش است که هر کدام از جریان‌های موافقی که با بهره بردن از این مکتب، در تقویت و پررنگی آن مؤثر بوده‌‌اند و حیات خود را در نسبت با این وضعیت جدید تعریف کرده‌اند، چه پیامدهای فکری- سیاسی در جامعه ایرانی بدنبال  داشته‌است؟ نتایج حاصل از بررسی مسئله مورد اشاره به قرار ذیل است: الف. استفاده گزینشی از ابزارهای روش‌شناختی پست‌مدرنیسم برای نیل به مقصود در جریان های موافق، حضور پست‌مدرنیسم را ناقص و به صورتی شبه‌پست مدرن درآورد.  ب. پیامدهای این جریان، فارغ از رشد و یا افول سنت، حفظ یا نفی وضع موجود، حاکم شدن نسبیت‌باوری و رشد بی‌مبنایی که ظهور و بروزشان وابسته به مکان‌های جغرافیایی و شرایط فکری و  خاص نمی باشد، می‌تواند پیامدهای دیگر مختص زیست بوم ، داشته باشد. این امر در ایران با «روی‌آوری به تفکر» نمایان شد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جامعه‌شناسی تحولات تجدد در ایران

این پژوهش، به دنبال ارائه‌ تبیینی جامعه‌شناختی از «تجدد» در ایران است. پرسش اصلی پژوهش این است که «نهادهای اجتماعی در ایران با «تجدد» چه کرده است؟» در این پژوهش، ترکیبی از نظریات «مدرنیته‌ ایرانی»، «تجدد بومی» و «تجدد ملی و تجدد ظلّی» مورد استفاده قرار گرفته است. این نظریات توسط صاحب‌نظرانی مانند تقی آزاد ارمکی، جمشید بهنام و موسی نجفی ارائه شده است. مجموعه‌ این نظریات مبتنی بر دو نکته است: اول ...

full text

بررسی جریان¬شناسی تجدد در تاریخ تحولات سیاسی ایران

بحث تجدد در تاریخ سیاسی ایران از چند جهت قابل پژوهش است: تطور در مفهوم­شناسی تجدد و نسبت آن با مدرنیسم و مدرنیزاسیون، تأثیری­ که تجدد و مفاهیم هم خانوادة آن در سیر تحولات­سیاسی ایران بخصوص­درنهضت مشروطه به بعد داشته و دو مفهوم تجدد ملی و تجدد ظلی و جریان­شناسی برآمده از آن در تاریخ ایران. با این تمهیدات، بحث تجدد و سیر تاریخی آن، تقریباً با تمامی مفاهیم مهم فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعة ایران مر...

full text

بررسی و نقد کتاب تجدد ناتمام روشن‌فکران ایران

چکیده نویسنده در این مقاله به نقد کتاب تجدد ناتمام روشن‌فکران ایران تألیف غلامرضا گودرزی می‌پردازد. این کتاب در سال 1387 در چهار فصل منتشر شده است. هدف نویسنده از تألیف این کتاب ارائۀ سیری تاریخی از «نقش روشن‌فکران ایران در تجدد ناتمام» ایران است. از مهم‌ترین نقدهای وارد بر این اثر می‌توان به نداشتن چهارچوب نظری برای پژوهش، ارائۀ دیدگاه‌های مختلف بدون نقد و بررسی آن‌ها، وارد کردن ایرادهای ناروا...

full text

بازخوانی انتقادی ادلۀ موافقان و مخالفان قاعدۀ لطف در مباحث کلامی

یکی از قواعد مهم در کلام عدلیه، قاعدۀ لطف است که براساس آن در مسائل متعددی، حکم به وجوب لطف بر خداوند می‌شود. با تعریف لطف، شرایط و اقسام آن به‌منزله مدخل بحث و بازخوانی ادله موافقان، یعنی غالب متکلمان امامیه و معتزله، ناتمام بودن آنها روشن می‌شود. همچنین با ارزیابی ادله مخالفان، مانند بشر بن معتمر و شارح مقاصد، ضمن مناقشه در برخی، شماری دیگر تأیید خواهد شد. عقل حکم می‌کند که خداوند حکیم است و ...

full text

انقلاب مشروطه، تجدد و زایش نوگرایی دینی در ایران

ازآنجاکه بنیان‌های فلسفی تجدد، از نظر ماهوی هیچ‌گونه سازگاری با گفتمان سنت و فلسفة شرقی ندارد، ورود آن همراه با دیگر مظاهر تجدد به سایر جوامع ـ به‌ویژه در کشورهای اسلامی ـ به تضادهای اساسی منجر شده است. این امر در آغاز با استعمار همراه بود. توسعه‌نیافتگی جوامع شرقی نیز به تداوم سلطه‌پذیری و عقب‌ماندگی‌شان انجامید و مقاومت‌هایی از سوی نخبگان و مردمِ این جوامع، به منظور مقابله با این پدیده‌ها صورت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 10

pages  9- 37

publication date 2018-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023